“‘Giao dịch Trump’ đã rất sôi động trong năm nay, và sau cuộc tranh luận truyền hình đầu tiên, nó đã tăng tốc, mặc dù sau khi Biden rút lui, thị trường bắt đầu lo lắng về việc ‘hạ nhiệt’.
Thị trường cố gắng sử dụng nhiệm kỳ đầu tiên của Trump làm mô hình tham khảo để chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai tiềm năng của ông. Tuy nhiên, chiến lược gia trưởng của UBS Investment Bank cho rằng đây sẽ là một sai lầm vì bối cảnh thị trường hiện tại hoàn toàn khác biệt so với ‘làn sóng đỏ’ năm 2016. Dưới đây là những lý do mà chiến lược gia này chia sẻ:
Trước hết, giai đoạn chu kỳ kinh tế của Mỹ hiện tại khác nhau. Hiện tại, kinh tế Mỹ rõ ràng đang ở giai đoạn cuối của chu kỳ kinh tế, trong khi đó năm 2016 lại ở giai đoạn đầu và giữa chu kỳ. Từ năm 2017 đến 2019, tăng trưởng GDP của Mỹ và lợi nhuận của chỉ số S&P 500 liên tục vượt qua kỳ vọng, mà không gây ra lạm phát. Tuy nhiên, hiện nay, sự mở rộng kinh tế mạnh mẽ khó có thể tiếp tục mà không gây ra lạm phát và lãi suất cao hơn. Có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy tốc độ tăng trưởng kinh tế và doanh thu của doanh nghiệp đã gần đạt đỉnh, dẫn đến sự thu hẹp khoảng cách giữa sản lượng thực tế và sản lượng tiềm năng của nền kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp dù thấp nhưng đang tăng lên, và tăng trưởng tiêu dùng đang chuyển từ tăng trưởng vượt trội sang tăng trưởng bình thường.
Thứ hai, tình hình nợ của Mỹ đã thay đổi lớn. Cung và cầu của trái phiếu chính phủ Mỹ đã thay đổi hoàn toàn, ảnh hưởng lớn đến chi phí tài chính của trái phiếu chính phủ dài hạn và doanh nghiệp. Tỷ lệ nợ của Mỹ do công chúng nắm giữ so với GDP đã tăng từ 75.6% vào năm 2016 lên 97.3%. Hiện nay, lượng nợ tồn đọng lên tới 27 nghìn tỷ USD. Nếu tổng thống tiếp theo là người của đảng Dân chủ, dự kiến nợ sẽ tăng gần gấp đôi trong mười năm tới, trong khi nếu Trump đắc cử và mở rộng chính sách cắt giảm thuế năm 2017, mức tăng có thể sẽ tăng thêm từ 3 nghìn tỷ đến 5 nghìn tỷ USD.
Sau khủng hoảng tài chính, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã thực hiện nhiều năm chương trình nới lỏng định lượng để hỗ trợ kinh tế và thị trường, ‘thặng dư tiết kiệm’ và thanh khoản do ngân hàng trung ương cung cấp đã dẫn đến cung trái phiếu tràn lan và cố định lãi suất dài hạn. Nhưng hiện nay, bảng cân đối của Fed đang thu hẹp. So với giữa những năm 2000, tỷ lệ tiết kiệm trung bình có trọng số của OECD, Đông Á và Trung Đông đã giảm từ 14.9% GDP xuống còn 10.2%. Nhu cầu đối với nợ chính phủ tăng chậm, trong khi cung tăng vọt. Cựu chủ tịch Fed Greenspan từng thừa nhận rằng giữ ổn định lợi suất trái phiếu dài hạn trong khi Fed tăng lãi suất là một vấn đề nan giải. Hiện nay, rủi ro ngược lại: Fed có thể giảm lãi suất, nhưng phản ứng của lợi suất trái phiếu dài hạn có thể không mạnh, khiến chi phí tài chính của doanh nghiệp duy trì ở mức cao.
Thứ ba, hiệu suất kinh tế và doanh nghiệp khó có thể tiếp tục tăng cao. Hiện chưa rõ liệu việc giảm thuế liên tục có thể dần dần thúc đẩy tăng trưởng GDP hoặc doanh thu của doanh nghiệp hay không. Dự báo nhất quán về lợi nhuận trước và sau thuế cho thấy thị trường tin rằng thuế suất thấp sẽ tiếp tục. Thị trường dự kiến, tỷ suất lợi nhuận của các công ty thuộc chỉ số S&P 500 sẽ tăng từ mức cao hiện tại là 12.1% lên 14.3% vào năm 2026, năm mà chính sách cắt giảm thuế của Trump dự kiến sẽ hết hạn.
Đây không chỉ là kỳ vọng lạc quan về các công ty trí tuệ nhân tạo và bảy gã khổng lồ công nghệ gần đây thống trị thị trường, lợi nhuận của 493 cổ phiếu còn lại cũng được dự đoán sẽ đạt mức cao mới là 12.6%. Do đó, nếu đảng Cộng hòa có thể tạo ra ‘làn sóng đỏ’ trong cuộc bầu cử tháng 11, thị trường sẽ coi đó là ‘không có tin tức’. Và nếu xuất hiện ‘làn sóng xanh’, có thể sẽ hình thành ‘bức tường thuế’ vào năm 2026, đây sẽ là điều bất ngờ thực sự. (Chú thích: ‘bức tường thuế’ ám chỉ khả năng tăng thuế doanh nghiệp bất ngờ, khi chính sách cắt giảm thuế không còn được tiếp tục).
Thứ tư, động lực chính của lợi nhuận cao bị hạn chế. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Trump, sự thu hẹp của phần bù rủi ro thị trường là động lực chính của lợi nhuận cao, nhưng hiện nay không còn nhiều không gian để thu hẹp thêm. Sau khi Trump lần đầu tiên nhậm chức, chênh lệch lợi suất trái phiếu lợi nhuận cao của Mỹ đã thu hẹp từ 5.10 điểm phần trăm xuống còn 3 điểm phần trăm, chỉ số P/E dự phóng của S&P 500 đã được định giá lại từ 16.1 lần lên 18.6 lần. Hiện nay, chênh lệch lợi suất trái phiếu lợi nhuận cao của Mỹ đã giảm xuống còn 3 điểm phần trăm, chỉ số P/E dự phóng của S&P 500 là 21.5 lần, động lực tăng thêm gần như không còn. Ngoài ra, bối cảnh kinh tế vĩ mô toàn cầu cũng hoàn toàn khác biệt.
‘Trí nhớ cơ bắp’ có thể khiến thị trường ban đầu có thái độ tích cực đối với ‘làn sóng đỏ’, nhưng tăng trưởng kém hơn và kết hợp lạm phát có thể dẫn đến ‘hậu quả’. Ngược lại, ‘làn sóng xanh’ ban đầu có thể bị thị trường chưa sẵn sàng chấp nhận thuế cao coi là tiêu cực. Điểm khởi đầu của thị trường hiện nay là kỳ vọng lợi nhuận cao, định giá cao và không gian tài chính hẹp, điều này cũng cho thấy con đường đến lợi nhuận cao rất hẹp. Đối với thị trường, nếu kết quả cuối cùng là xuất hiện Quốc hội chia rẽ giữa hai đảng, thì các chương trình nghị sự cực đoan nhất của cả hai đảng sẽ được đệm đỡ và làm dịu, điều này có thể ngược lại không phải là kết quả tệ đến vậy.”