Hy vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất nhiều lần trong năm nay đang dần tan biến. Một loạt các phát biểu gần đây của các quan chức Fed nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng duy trì chi phí vay ở mức cao chừng nào còn cần thiết để kiềm chế lạm phát dai dẳng.
Một lý do chính để trì hoãn việc cắt giảm lãi suất là áp lực lạm phát đang đè nặng lên nền kinh tế phần lớn được thúc đẩy bởi một số yếu tố khó lay chuyển – từ tiền thuê căn hộ đến bảo hiểm ô tô và giá bệnh viện. Mặc dù các quan chức Fed cho biết họ dự kiến giá cả ở những lĩnh vực này cuối cùng sẽ hạ nhiệt, nhưng họ cũng đã ngụ ý rằng họ sẽ chờ đợi chừng nào còn cần thiết.
Tuy nhiên, việc các nhà hoạch định chính sách của Fed sẵn sàng duy trì lãi suất quan trọng ở mức cao nhất trong 20 năm qua, làm cho chi phí vay thế chấp, vay mua ô tô và các hình thức vay tiêu dùng khác ở mức cao, cũng tồn tại rủi ro.
Nhiệm vụ của Fed là duy trì lãi suất đủ cao để kiểm soát lạm phát mà không cao đến mức gây hại cho thị trường lao động. Mặc dù hầu hết các chỉ số cho thấy tăng trưởng kinh tế và tuyển dụng vẫn khỏe mạnh, nhưng một số chỉ số kinh tế đã bắt đầu cho thấy dấu hiệu suy yếu. Thời gian duy trì lãi suất cơ bản ở mức cao càng lâu, rủi ro gây ra suy thoái kinh tế càng lớn.
Trong khi đó, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, khi cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần, giá thuê nhà, giá thực phẩm và giá xăng dầu tăng cao đã khiến cử tri tức giận, và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump hoàn toàn đổ lỗi việc tăng giá cho Tổng thống Joe Biden.
Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Jerome Powell, Fed đã tăng lãi suất cơ bản thêm 5 điểm phần trăm từ tháng 3 năm 2022 đến tháng 6 năm 2023, đây là lần tăng nhanh nhất trong 40 năm qua. Theo tiêu chuẩn đo lường ưa thích của Fed, tỷ lệ lạm phát đã giảm từ 7,1% vào tháng 6 năm 2022 xuống còn 2,7% vào tháng 3 năm nay.
Tuy nhiên, cùng một chỉ số cho thấy giá nhà đã tăng tốc trong ba tháng đầu năm 2024, phá vỡ xu hướng giảm dần của lạm phát vào năm ngoái. Các nhà kinh tế dự đoán rằng Chỉ số Giá Chi tiêu Cá nhân (PCE) sẽ được công bố vào thứ Sáu sẽ tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước.
Một chỉ số lạm phát khác được công bố ở Mỹ trong tháng này cho thấy Chỉ số Giá Tiêu dùng (CPI) tháng Tư đã giảm nhẹ. Nhưng do lạm phát vẫn cao hơn mức mục tiêu của Fed, các nhà giao dịch Phố Wall hiện dự đoán Fed chỉ cắt giảm lãi suất một lần vào tháng 11 năm nay. Dù vậy, cũng khó có thể nói đây là điều chắc chắn, với các nhà đầu tư đánh giá khả năng Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 11 là 63%, giảm từ mức 77% của một tuần trước đó.
Tuần trước, Goldman Sachs trở thành ngân hàng lớn mới nhất từ bỏ dự đoán về việc Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 7, nhưng ngân hàng này vẫn tin rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất hai lần trong năm nay và lần cắt giảm đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng 9. Viện nghiên cứu Kinh tế Oxford cũng đã đưa ra dự đoán tương tự vào tháng trước. Ngân hàng Mỹ dự đoán Fed sẽ chỉ cắt giảm lãi suất một lần vào tháng 12 năm nay. Chỉ vài tháng trước, nhiều nhà kinh tế vẫn dự đoán Fed sẽ cắt giảm lãi suất lần đầu tiên vào tháng 3 năm nay.
Chủ tịch Fed Cleveland, Loretta Mester, đã tuyên bố trong tháng này rằng, “Chúng ta cần thu thập thêm dữ liệu trong những tháng tới để có cái nhìn rõ ràng hơn về triển vọng lạm phát. Hiện tại, tôi nghĩ rằng cần nhiều thời gian hơn để đạt được mục tiêu 2% so với dự đoán trước đây của tôi.”
Với việc có nhiều dữ liệu hơn được công bố, cũng có dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang hạ nhiệt. Ví dụ, dữ liệu từ Fed New York cho thấy ngày càng nhiều người Mỹ, đặc biệt là người trẻ, đang chậm thanh toán hóa đơn thẻ tín dụng. Trong quý đầu tiên của năm nay, tỷ lệ nợ thẻ tín dụng quá hạn 90 ngày trở lên đã đạt 10,7%. Đây là tỷ lệ cao nhất trong 14 năm qua.
Julia Coronado, Chủ tịch của MacroPolicy Perspectives và là cựu kinh tế gia của Fed, cho biết, “Có nhiều dấu hiệu cho thấy người tiêu dùng đang mất dần động lực, nhu cầu tuyển dụng đang hạ nhiệt, và bạn có thể thấy sự chậm lại nhiều hơn.”
Nhưng Coronado và các nhà kinh tế khác cũng cho rằng, xu hướng mới nhất cho thấy sau một thời gian tăng trưởng nhanh, nền kinh tế có thể chỉ đang trở lại bình thường. Các doanh nghiệp vẫn đang tuyển dụng, mặc dù tốc độ tuyển dụng đã chậm lại so với đầu năm. Dữ liệu cho thấy số người Mỹ đi du lịch trong dịp cuối tuần Ngày Tưởng niệm đạt mức cao kỷ lục, cho thấy họ rất tự tin về tình hình tài chính của mình.
Một lý do khiến lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu của Fed là do mặc dù hầu hết các lĩnh vực khác của nền kinh tế Mỹ đã vượt qua đại dịch, nhưng sự biến động do đại dịch gây ra vẫn khiến một số giá cả ở mức cao.
Hai năm trước, do nhiều người Mỹ tìm kiếm không gian sống thêm trong thời gian đại dịch, chi phí nhà ở, đặc biệt là tiền thuê căn hộ, đã tăng mạnh. Hiện tại, chi phí thuê nhà đang chậm lại, tăng 5,4% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức 8,8% của năm ngoái. Tuy nhiên, tốc độ tăng của chúng vẫn nhanh hơn so với trước đại dịch.
Tháng trước, lạm phát trong lĩnh vực nhà ở chiếm khoảng hai phần ba tốc độ tăng trưởng lạm phát lõi so với cùng kỳ năm trước. Chủ tịch Fed, Jerome Powell, và các quan chức khác của Fed thừa nhận rằng họ đã dự đoán giá thuê nhà sẽ giảm nhanh hơn so với thực tế.
Tuy nhiên, kể từ giữa năm 2022, chi phí cho các hợp đồng thuê mới đã giảm đáng kể. Một chỉ số tiền thuê căn hộ mới do chính phủ tính toán cho thấy trong ba tháng đầu năm 2024, giá thuê chỉ tăng 0,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, để giá thuê mới, thấp hơn này phản ánh vào các chỉ số lạm phát của chính phủ cần thêm thời gian.
Phó Chủ tịch Fed, Philip Jefferson, cho biết tuần trước, “Tiền thuê nhà trên thị trường thích ứng với tình hình kinh tế nhanh hơn so với tiền thuê mà chủ nhà hiện tại đang thu từ người thuê. Sự chậm trễ này cho thấy sự tăng mạnh của tiền thuê nhà trên thị trường trong thời gian đại dịch vẫn đang chuyển giao vào tiền thuê hiện tại, có thể làm cho lạm phát dịch vụ nhà ở duy trì ở mức cao trong một thời gian.”
Chi phí bảo hiểm ô tô đã tăng gần 23% so với cùng kỳ năm ngoái, sự gia tăng mạnh này phản ánh giá xe mới và xe đã qua sử dụng tăng vọt trong thời gian đại dịch. Các công ty bảo hiểm hiện phải chi nhiều tiền hơn để thay thế các xe bị hỏng, do đó họ thu thêm phí từ khách hàng. Cựu kinh tế gia Fed, Claudia Sahm, nói rằng:
“Điều này liên quan đến những gì đã xảy ra vào năm 2021, bạn không thể thay đổi điều đó.”
